43. Bâb
"Müslümânların ekseri etmekçilerün bir hâllerinden katı bî-hûzurlardur. Vezîr-i a'zam hazretlerinin zamanlarında eğer buna dahî çâre olursa külliyyen müslümânlar hayr du'âlar iderlerdi. Ahvâl budur ki ekser etmekçi furunlarında furuncusu ve etmek yoğurucusu cemî'si kâfirlerdür, sehel furun vardur ki müslümân ola. Pes furuncusu kâfir olanların etmekçileri ellerin yumazlar ve etmek yoğurduklarında âdetdür ki giyeceğin ve gönleğin ve şapkasın bile çıkarur dahî yoğurur; terledükde gövdesinden ve saçlarından derleri ve bitleri tekne içine dökülür, hiç eksüği olmaz, muttasıl yoğurmağa meşgul olur; değme bir kıl ya sinek düşse mukayyed olmaz, hemân tîzce bişüreyim satayım, akçe elüme girsün dir. Günâh eksüği değül, kâfirdür. Ne münâsebetdür ki müslümân etmekçileri bulmağa çâre var iken furun sâhibleri furunların müslümânlara virmeyeler, dahî kâfire vireler. Ne münâsebetdûr müslümânlara zulmdür. Bu vechile muhtesib yasağ idecek her kişi furunun müslümâna virir ve ol furun dutan müslümâna dahî ısmarlana ki cehd idüb furun hizmetkâr bulmazsa ırgadların temiz dutdursun, üzerlerine dursun, bâri saçların traş itdürsün, müslümânlara pâk etmek yedürsün. Böyle eylemezlerse muhtesib hakkından gelsün deyü buyurulursa bu husûsdan dahî Vezîr-i a'zam hazretlerine hayr du'âlar ve sevâb-ı azîmler hâsıl olur."
Yaşar YÜCEL, Osmanlı Devlet Teşkilâtına Dair Kaynaklar, T.T.K. 1988
